پترولوژی سنگ های ولکانیک شمال غرب منطقه شهر فیروزه، نیشابور

منطقه مورد مطالعه در 5/9 کیلومتری شمال غربی شهرستان فیروزه و 5/4 کیلومتری غرب روستای حصارنو در شمال شرقی شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی واقع شده است. این منطقه از نظر تقسیمات زمین شناسی بخشی از زون بینالود است که حد واسط میان زون البرز و ایران مرکزی می باشد. پالئوزیک در این منطقه مشابه با البرز و مزوزئیک و سنوزئیک آن به ایران مرکزی شبیه می باشد و سن این مجموعه دونین پسین تا پرمین ذکر می شود. سنگ های این منطقه به لحاظ پتروگرافی و بر اساس مطالعات میکروسکپی، شامل داسیت، لاتیت و آندزیت می باشند. براساس نامگذاری این واحدها در نمودار tas (میدلموست و لی باس) این نمونه ها در دو گروه داسیتی و تراکی داسیتی قرار می گیرند. با توجه به نمودار مثلثی فلدسپار (اکانر) و بر اساس نمودارهای na2o در برابر k2o، میزان سدیم در برابر پتاسیم بیشتر است و در سری سدیمی قرار میگیرند، همچنین میزان سدیم در نمونه های تراکی داسیتی از نمونه های داسیتی بیشتر می باشد. در نمودار afm و نمودار k2o در برابر sio2 (پسیرلو و تیلور) نمونه های مورد نظر در قسمت کالک آلکالن جای گرفته اند، از میان سری های ماگمایی، فقط سری کالک آلکالن مختص مناطق در حال فرورانش است. در نمودارهای عنکبوتی nb، la، ce، pr، p، ti و همچنین عناصر dy، y، yb، lu نسبت به سایر عناصر تهی شدگی نشان می دهند و عناصر cs، k، pb، sr غنی شدگی نشان می دهند. بی هنجاری های منفی nb همچنین شاخص پوسته قاره ای اند و ممکن است نشان دهنده درگیری پوسته در فرایندهای ماگمایی باشد. غلظت عناصر متحرک lil(k, rb, ba, th) ممکن است توسط سیال های آبگین کنترل شود، اما این عناصر در پوسته قاره ای تمرکز دارند و می توان از آنها به منزله نشانه آغشتگی پوسته ماگماها استفاده نمود. سنگ های این منطقه همچنین به لحاظ ژئوشیمیایی جز آداکیت ها محسوب می شوند. مقایسه عناصر نمونه های مورد مطالعه با انواع آداکیت ها نشاندهنده قرارگیری این نمونه ها در گروه has یا گروه سیلیس بالا است. آداکیت های نوع has نشان دهنده مذاب ورقه بازالتی فرورانش کرده است، که با پریدوتیت در طول بالا آمدن در سراسر گوه جبه واکنش داده است.